Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (μέσω των Τμημάτων Φυσικής και Οικονομικών) και η Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος διοργανώνουν τον 30ο Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Αστρονομίας και Αστροφυσικής για το σχολικό έτος 2024 – 2025 ως εξής:

ΣΚΟΠΟΣ

Σκοπός του διαγωνισμού είναι η περαιτέρω ενασχόληση και εμβάθυνση των μαθητών στην επιστήμη της Αστρονομίας, της Αστροφυσικής και της Διαστημικής, η εξοικείωσή τους με τις θαυμαστές τελευταίες ανακαλύψεις των τεχνητών δορυφόρων και άλλων παρατηρητηρίων και η επιβράβευση της ενδόμυχης και διερευνητικής αυτής προσπάθειάς τους.

Ο Διαγωνισμός διεξάγεται τόσο στα Λύκεια όσο και στα Γυμνάσια της χώρας, με διαφορετικά θέματα. Οι φάσεις του διαγωνισμού είναι τρεις (3) για το Γυμνάσιο και τρεις (3) για το Λύκειο. Ας σημειωθεί, όμως, ότι στις τρεις φάσεις του διαγωνισμού που αφορούν στους μαθητές/τριες Λυκείου, εκτός από γνώσεις Αστρονομίας, απαιτούνται και στοιχειώδεις γνώσεις Μαθηματικών και Φυσικής.

ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Σύμφωνα με τις δύο διοργανώτριες αρχές του Διαγωνισμού, ορίζονται ως Μέλη της Επιστημονικής – Οργανωτικής Επιτροπής, Επιτροπής Θεμάτων & Επιτροπής Αξιολόγησης του 30ου Πανελλήνιου Διαγωνισμού Αστρονομίας & Αστροφυσικής 2025, οι κάτωθι:

  1. Ζαχείλας Λουκάς, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ως Πρόεδρος της Επιτροπής
  2. Καρακασίδης Θεόδωρος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Πρόεδρος Τμήματος Φυσικής
  3. Μαυρομάτης Δημήτριος, Φυσικός Δευτεροβάθμιας και Μέλος της Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος
  4. Ξενάκης Χρίστος, Επίτιμος Σύμβουλος Φυσικών

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ

Η εξεταστέα ύλη του διαγωνισμού είναι το Ηλιακό μας Σύστημα, οι Αστέρες, οι Γαλαξίες, το Σύμπαν, η Ουράνια Σφαίρα, τα Τηλεσκόπια, η Διαστημική και οι νέες αστρονομικές θεωρίες και ανακαλύψεις. 

ΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

Οι τρεις φάσεις του διαγωνισμού θα είναι ως εξής: 

Στην πρώτη (1η) φάση του διαγωνισμού, μπορούν να λάβουν μέρος όλοι οι μαθητές/τριες Λυκείου και Γυμνασίου. Η 1η φάση με το όνομα «ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ» θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή, 19 Ιανουαρίου 2025 και ώρα 9.00-11:00 π.μ. διαδικτυακά (εξ αποστάσεως) και είναι *προαιρετική*. Οι απαντήσεις συγκεντρώνονται και ελέγχονται από την Επιτροπή του Διαγωνισμού.

Στη φάση αυτή μπορούν να λάβουν μέρος όλοι οι μαθητές/τριες των τριών τάξεων των Λυκείων (ΓΕΛ, Πρότυπο, Πειραματικό, Ειδικό Λύκειο, ΕΠΑΛ, Εσπερινό Λύκειο, Μουσικά/Καλλιτεχνικά/Εκκλησιαστικά Λύκεια και Ελληνικά Σχολεία του Εξωτερικού) και, παράλληλα, όλοι οι μαθητές/τριες των τριών τάξεων των Γυμνασίων της χώρας, με διαφορετικά θέματα. Η διάρκεια του διαγωνισμού είναι δύο (2) ώρες και θα διενεργηθεί με την αποκλειστική ευθύνη της Επιτροπής Διαγωνισμού.

Τα θέματα του διαγωνισμού θα αναρτηθούν στις 9:00 π.μ. της Κυριακής, 19/1/25 στην ηλεκτρονική ιστοσελίδα του Διαγωνισμού Αστρονομίας: contest.astronomos.gr

Οι μαθητές/τριες δεν χρειάζεται να έχουν κάνει προεγγραφή στην συγκεκριμένη ιστοσελίδα, παρά μόνο να πατήσουν στον σύνδεσμο που θα υπάρχει εμφανώς στο άνω μέρος της ιστοσελίδας του Διαγωνισμού. Οι μαθητές/τριες, όμως, οφείλουν να συμπληρώσουν μετά την τελευταία σελίδα των θεμάτων της εξέτασης σε ειδική σελίδα τα στοιχεία τους: (α) το ονοματεπώνυμο μαζί με τον πλήρη τίτλο του σχολείου τους, (β) ένα έγκυρο email (δικό τους ή κάποιου εκ των γονέων τους) και (γ) το τηλέφωνο (το κινητό τους ή της οικίας τους).

Άριστα (100 μονάδες) παίρνει όποιος απαντήσει σωστά σε όλες τις ερωτήσεις και λύσει όλες τις ασκήσεις. 

Η 1η αυτή φάση θα λειτουργήσει ως φάση bonus για την επόμενη (και κάπως δυσκολότερη) 2η φάση. Για το λόγο αυτό ο βαθμός (Άριστα = 100 μονάδες) από τη 1η φάση προσμετράται και αθροίζονται οι μονάδες της με τον βαθμό της 2ης φάσης (για την πρόκριση στην 3η φάση). Οι συμμετέχοντες μαθητές/τριες με τη συμπλήρωση των στοιχείων τους, μετά το τέλος της 1ης φάσης όπως αναγράφεται ανωτέρω, αποδέχονται ταυτόχρονα την ανακοίνωση του ονόματός τους σε περίπτωση διάκρισής τους. Στην αντίθετη περίπτωση θα πρέπει να το δηλώσουν γραπτώς (μέσω email στην Επιτροπή του Διαγωνισμού). Τα ονόματά τους θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του Διαγωνισμού (contest.astronomos.gr).

Στη δεύτερη (2η) φάση «ΙΠΠΑΡΧΟΣ» του διαγωνισμού, που μπορούν να λάβουν μέρος όλοι οι μαθητές/τριες Λυκείου και Γυμνασίου (ανεξάρτητα αν λάβανε ή όχι μέρος στην 1η φάση), θα πραγματοποιηθεί και πάλι διαδικτυακά την Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2025 και από ώρα 9:00 – 12:00 το μεσημέρι, με την απόλυτη ευθύνη της Επιτροπής του Διαγωνισμού και η διαδικασία θα είναι ακριβώς η ίδια με την 1η φάση. Οι μαθητές/τριες δεν χρειάζεται να έχουν κάνει προεγγραφή στην συγκεκριμένη ιστοσελίδα, παρά μόνο να πατήσουν στον σύνδεσμο που θα υπάρχει εμφανώς στην ιστοσελίδα του Διαγωνισμού. Οι μαθητές/τριες, όμως, οφείλουν να συμπληρώσουν μετά την τελευταία σελίδα των θεμάτων της εξέτασης σε ειδική σελίδα τα στοιχεία τους: (α) το ονοματεπώνυμο μαζί με τον πλήρη τίτλο του σχολείου τους, (β) ένα έγκυρο email (δικό τους ή κάποιου εκ των γονέων τους) και (γ) το τηλέφωνο (το κινητό τους ή της οικίας τους).

Η διάρκεια του διαγωνισμού είναι τρεις (3) ώρες.

Άριστα (100 μονάδες) παίρνει όποιος απαντήσει σωστά σε όλες τις ερωτήσεις και λύσει όλες τις ασκήσεις. Οι τριάντα (30) πρώτοι μαθητές/τριες Λυκείου ή και περισσότεροι σε περίπτωση ισοβαθμίας στην 30η θέση (όπως θα έχουν προκύψει από το άθροισμα των βαθμολογιών 1ης και 2ης φάσης) και οι σαράντα (40) πρώτοι μαθητές/τριες Γυμνασίου ή και περισσότεροι σε περίπτωση ισοβαθμίας στην 40η θέση (όπως θα έχουν προκύψει από το άθροισμα των βαθμολογιών 1ης και 2ης φάσης) θα κληθούν να συμμετάσχουν στην 3η φάση του διαγωνισμού. Οι συμμετέχοντες μαθητές/τριες με τη συμπλήρωση των στοιχείων τους, μετά το τέλος της 2ης φάσης όπως αναγράφεται ανωτέρω, αποδέχονται ταυτόχρονα την ανακοίνωση του ονόματός τους σε περίπτωση διάκρισής τους. Στην αντίθετη περίπτωση θα πρέπει να το δηλώσουν γραπτώς (μέσω email στην Επιτροπή του Διαγωνισμού). Οι βαθμολογίες των συμμετεχόντων θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του Διαγωνισμού εντός των επομένων 2-3 ημερών.

Η τρίτη (3η) φάση του διαγωνισμού, με το όνομα «ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ», θα πραγματοποιηθεί το Σαββατοκύριακο, 15-16 Μαρτίου 2025. Η φάση αυτή αφορά τα παιδιά του Λυκείου και τα αντίστοιχα του Γυμνασίου που επιθυμούν να στελεχώσουν την Ολυμπιακή Ομάδα Αστρονομίας – Αστροφυσικής (Λύκειο) και την Ολυμπιακή Ομάδα Νέων Αστρονομίας – Αστροφυσικής (Γυμνάσιο). Η 18η Διεθνής Ολυμπιάδα Αστρονομίας – Αστροφυσικής 2025, θα γίνει στην πόλη Μουμπάι της Ινδίας τον Αύγουστο του 2025, ενώ η 4η Διεθνής Ολυμπιάδα Αστρονομίας – Αστροφυσικής Νέων 2025 δεν είναι γνωστό πού και πότε θα πραγματοποιηθεί εντός του 2025.

Στη φάση αυτή θα κληθούν οι τριάντα (30) πρώτοι μαθητές/τριες Λυκείου και οι σαράντα (40) πρώτοι μαθητές/τριες Γυμνασίου της 2ης φάσης «ΙΠΠΑΡΧΟΣ», οι οποίοι θα συγκεντρωθούν στον Βόλο. Τα έξοδα μετακίνησης προς και από τον Βόλο βαρύνουν αποκλειστικά τον διαγωνιζόμενο, δηλαδή χωρίς δαπάνη για το Δημόσιο ή για την Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος ή για το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Κατά τη φάση αυτή, οι μαθητές/τριες του Λυκείου θα εξεταστούν σε τρία μέρη:

α) στο Θεωρητικό Μέρος, στο οποίο θα κληθούν να λύσουν προβλήματα μικρής και μεγάλης ανάπτυξης,

β) στην Ανάλυση Δεδομένων, στο οποίο θα κληθούν να απαντήσουν σε πρόβλημα, στο οποίο θα έχουν δοθεί αστρονομικά δεδομένα και

γ) στο Παρατηρησιακό Μέρος, που θα γίνει σε υπαίθριο χώρο, στο οποίο οι μαθητές/τριες θα κληθούν να απαντήσουν σε ερωτήσεις, που θα αφορούν τα τηλεσκόπια, τη χρήση των τηλεσκοπίων και την ουρανογραφία. Σε περίπτωση κακοκαιρίας η εξέταση θα γίνει σε αίθουσα με κατάλληλα διαμορφωμένα θέματα. Η κατάταξη των μαθητών/τριών θα γίνει με βάση το άθροισμα της βαθμολογίας στα τρία αυτά μέρη.

Κατά τη φάση αυτή, επίσης, οι μαθητές του Γυμνασίου θα εξεταστούν σε δύο μέρη:

α) στο Θεωρητικό Μέρος, στο οποίο θα κληθούν να λύσουν προβλήματα μικρής και μεγάλης ανάπτυξης σε επίπεδο δυσκολίας των γνώσεων του Γυμνασίου και

β) στο Παρατηρησιακό Μέρος, που θα γίνει σε υπαίθριο χώρο, στο οποίο οι μαθητές/τριες θα κληθούν να απαντήσουν σε ερωτήσεις, που θα αφορούν τα τηλεσκόπια, τη χρήση των τηλεσκοπίων και την ουρανογραφία. Σε περίπτωση κακοκαιρίας η εξέταση θα γίνει σε αίθουσα με κατάλληλα διαμορφωμένα θέματα. Η κατάταξη των μαθητών/τριών θα γίνει με βάση το άθροισμα της βαθμολογίας στα δύο αυτά μέρη.

ΒΡΑΒΕΙΑ – ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ

Η σειρά επιτυχίας κατά την 3η φάση του διαγωνισμού τόσο για το Λύκειο όσο και για το Γυμνάσιο θα είναι οι νικητές/τριες του 30ου Πανελλήνιου Μαθητικού Διαγωνισμού Αστρονομίας και Διαστημικής 2025 και θα κληθούν να παραλάβουν τα βραβεία και τους επαίνους τους, καθώς και τις τιμητικές διακρίσεις των σχολείων τους, σε ειδική πανηγυρική τελετή, που θα διοργανωθεί στο αμφιθέατρο του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας εντός του 2025.

Επιπλέον:

  1. Οι δέκα (10) μαθητές/τριες του Λυκείου που θα έλθουν πρώτοι (δηλαδή από τον 1ο έως τον 10ο) στην 3η φάση «ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ», ηλικίας κάτω των 20 ετών (μέχρι τις 30/06/2025) και ανεξάρτητα από φύλο, θα κληθούν να παρακολουθήσουν ειδική προετοιμασία (εντός των μηνών Μαρτίου, Απριλίου και Μαΐου 2025) και στα τέλη Ιουνίου ή αρχές Ιουλίου του 2025 θα συγκεντρωθούν στην Αθήνα για την τελική επιλογή της Ολυμπιακής Ομάδας. Εάν κάποιος απουσιάσει από την εκπαίδευση σε ποσοστό άνω του 25% των συνολικών ωρών, αυτομάτως αποκλείεται από την τελική επιλογή. Οι γονείς ή κηδεμόνες των μαθητών/τριών, καθώς και οι ίδιοι οι μαθητές/τριες θα κληθούν να υπογράψουν σχετική δήλωση του Κώδικα Συμπεριφοράς Ολυμπιακών Ομάδων Αστρονομίας-Αστροφυσικής. Η μη συμμόρφωση κάποιου μαθητή/τριας με τις αναγραφόμενες υποχρεώσεις (και μετά από προσωπική ενημέρωση του γονέα ή κηδεμόνα του) θα αποκλείεται από την Ομάδα και θα έχει μελλοντικές κυρώσεις σχετικά με την (πιθανή) συμμετοχή του στον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Αστρονομίας και Διαστημικής του επόμενου έτους.
  2. Οι δέκα (10) μαθητές/τριες του Γυμνασίου που θα έλθουν πρώτοι (δηλαδή από τον 1ο έως τον 10ο) στην 3η φάση «ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ», ηλικίας κάτω των 16 ετών (μέχρι τις 31/12/2025) και ανεξάρτητα από φύλο, θα κληθούν να παρακολουθήσουν ειδική προετοιμασία εντός του 2025 (είτε με φυσική παρουσία είτε εξ αποστάσεως), καθώς (τονίζεται ότι) οι μαθητές/τριες αυτοί θα στελεχώσουν την Ολυμπιακή Ομάδα Νέων. Σε κάθε περίπτωση, η ανακοίνωση του προγράμματος της εκπαίδευσης θα γίνει εντός της σχολικής χρονιάς. Η τελική επιλογή της Ολυμπιακής Ομάδας θα γίνει σε ημερομηνίες που θα εξαρτηθούν από την ανακοίνωση των ημερομηνιών της 4ηςΔιεθνούς Ολυμπιάδας Αστρονομίας-Αστροφυσικής Νέων.
  3. Η προετοιμασία των μαθητών/τριών θα γίνει από καθηγητές και φοιτητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καθώς και από πεπειραμένους καθηγητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και ερασιτέχνες αστρονόμους. Στη διάρκεια της προετοιμασίας θα γίνουν διαγωνίσματα εφ’ όλης της διδαχθείσας (και εξεταστέας στην Ολυμπιάδα) ύλης. Όσοι συγκεντρώσουν τουλάχιστον το 50% της συνολικής βαθμολογίας και επιδείξουν (όπως αναφέρθηκε) αξιοπρεπή συμπεριφορά συνεργασίας, θα στελεχώσουν οι μεν του Λυκείου την Ολυμπιακή Ομάδα Αστρονομίας – Αστροφυσικής και θα λάβουν μέρος στη 18η Διεθνή Ολυμπιάδα Αστρονομίας και Αστροφυσικής 2025, οι δε του Γυμνασίου την Ολυμπιακή Ομάδα Νέων Αστρονομίας – Αστροφυσικής και θα λάβουν μέρος στην 4η Διεθνή Ολυμπιάδα Νέων Αστρονομίας – Αστροφυσικής (όποτε γίνει εντός του 2025). Να τονισθεί, επιπλέον, ότι οι μαθητές/τριες – μέλη της Ολυμπιακής Ομάδας, κατά τη διάρκεια της συμμετοχής τους στη Διεθνή Ολυμπιάδα, θα πρέπει να εξακολουθούν να εφαρμόζουν τους κανόνες του Κώδικα Συμπεριφοράς Ολυμπιακών Ομάδων Αστρονομίας – Αστροφυσικής και σε περίπτωση που οι διοργανωτές της Ολυμπιάδας ή οι αρχηγοί της αποστολής διαπιστώσουν παραβάσεις του Κώδικα ή ανάρμοστη συμπεριφορά κάποιου μαθητή/τριας, διατηρούν το δικαίωμα αποκλεισμού του από τις υπόλοιπες φάσεις της Ολυμπιάδας, την έγγραφη αναφορά του όλου περιστατικού προς το σχετικό γραφείο του Υπουργείου Παιδείας και τον μελλοντικό αποκλεισμό του από τον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό, σε περίπτωση που δικαιούται ηλικιακά να συμμετάσχει.
  4. Θα γίνει κλήρωση ενός τηλεσκοπίου μεταξύ όλων των μαθητών και μαθητριών που πέτυχαν στον διαγωνισμό και οι οποίοι θα παρευρεθούν την βραδιά της βράβευσης.
  5. Τα άλλα έπαθλα του διαγωνισμού είναι: 

α. Για το Λύκειο: 300 € για τον πρώτο νικητή/τρια, αθλοθετημένο από την Ελληνική Αστρονομική Εταιρεία (ΕΛ.ΑΣ.ΕΤ). 

β. Για το Γυμνάσιο: 100 € για τον πρώτο νικητή/τρια.

Επίσης, οι 10 (δέκα) πρώτοι επιτυχόντες μαθητές και μαθήτριες θα λάβουν ως δώρα διάφορα αστρονομικά και επιστημονικά βιβλία και περιοδικά.

  • Τιμητικά διπλώματα απονέμονται και στα σχολεία, στα οποία φοιτούν οι μαθητές ή οι μαθήτριες.

Επισημαίνεται ότι η υλοποίηση του εν λόγω διαγωνισμού θα πραγματοποιηθεί με τις εξής απαραίτητες συνθήκες: 

  • η συμμετοχή των μαθητών και των μαθητριών στον διαγωνισμό να είναι προαιρετική, υποβάλλοντας ο καθένας, στην περίπτωση που επιθυμεί να συμμετάσχει, χωριστά την δική του ατομική συμμετοχή, 
  • η συμμετοχή στον εν λόγω διαγωνισμό δεν εντάσσεται στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό του σχολείου, ούτε πραγματοποιείται με ευθύνη του Διευθυντή και του διδακτικού προσωπικού,
  • οι γονείς ή οι κηδεμόνες των μαθητών/τριών να έχουν ενημερωθεί και να εκφράσουν τη σύμφωνη γνώμη τους για τη συμμετοχή των παιδιών στον διαγωνισμό καθώς και για τους όρους και τις προϋποθέσεις διεξαγωγής του διαγωνισμού, 
  • να μην υπάρχει καμία απολύτως δαπάνη (άμεση ή έμμεση) για τους συμμετέχοντες μαθητές/-τριες (και τους γονείς και κηδεμόνες τους) πλην της σχετικής μετακίνησης προς και από το Εξεταστικό Κέντρο,
  • στην ιστοθέση του διαγωνισμού και στις ιστοσελίδες που παραπέμπει να μην υπάρχει τοποθέτηση προϊόντων, 
  • δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση διαφήμιση προϊόντων/φορέων/υπηρεσιών εντός του περιεχομένου του διαγωνισμού, 
  • οι τυχόν μετακινήσεις μαθητών/-τριών για τις ανάγκες των διαγωνισμών να γίνουν με την ευθύνη των γονέων και κηδεμόνων τους, 
  • η όλη διενέργεια των διαγωνισμών (αξιολόγηση, βράβευση, δημοσιοποίηση) θα υλοποιηθεί με ευθύνη του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και της Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος και σύμφωνα με τους κανόνες δεοντολογίας για τη διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων και των πνευματικών δικαιωμάτων των συμμετεχόντων/χουσών μαθητών/-τριών, σε όλες τις φάσεις του διαγωνισμού,
  • να δημοσιοποιηθούν προς το ΙΕΠ αναλυτικά οι απολογισμοί και τα παιδαγωγικά – διδακτικά συμπεράσματα που προκύπτουν από τη διενέργεια του διαγωνισμού. 

Οι μαθητές/τριες και οι καθηγητές που επιθυμούν να πληροφορηθούν οτιδήποτε σχετικό με τον διαγωνισμό μπορούν να επικοινωνούν με τους παρακάτω τρόπους: 

1. Ταχυδρομική διεύθυνση: 

Ζαχείλας Λουκάς, 

28ης Οκτωβρίου 78,

38333 ΒΟΛΟΣ 

2. Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail): 

3. Τηλέφωνα: 

  • 2421051061, 6973026260 – Μαυρομμάτης Κων/νος, μαθηματικός. 
    • 6944535455 – Ζαχείλας Λουκάς, Αναπληρωτής Καθηγητής Παν/μίου Θεσσαλίας. 
    • 2421028860 & 6978834548 – Ξενάκης Χρήστος, επίτιμος σύμβουλος Φυσικών. 

4. FΑΧ: 

  • 2421051061 Μαυρομμάτης Κων/νος, μαθηματικός